gujarati world

‘ફેક ન્યૂઝ ધેટ મેક સેન્સ’ (અતિશયોક્તિ દ્વારા અસલિયત ઉજાગર કરતા બનાવટી સમાચાર)- એવા ખ્યાલ સાથે શરૂ કરેલા અંગ્રેજી બ્લોગ http://faketake.blogspot.com વિશે અહીં જાણ કરી હતી. એક-સવા મહિના પછી એ બ્લોગ નિમિત્તે મળેલા અનુભવો-પ્રતિભાવો વિશે થોડી વાત કરવી છે.

faketake કે Originally Fake News જેવી ઓળખ આ બ્લોગનો વિચાર, સાચા સમાચારોની વિચિત્રતા-વિષમતા અને તેની સામે પેદા થતી ખીજમાંથી આવ્યો હતો. મારો જીવ મૂળે સમાચારનો નહીં. એમાં ઘણાખરા સમાચારો અથવા તેમાં રહેલો અર્ક ગંભીર ટીપ્પણીને બદલે ઠઠ્ઠાને લાયક વધારે લાગે. આ સમાચારો મોટે ભાગે રાષ્ટ્રિય હોય. એટલે ‘અંગ્રેજીમાં તેમની ફિલમ ઉતારીએ તો કેવું?’ એવો તુક્કો મનમાં આવ્યો. ઘણા વખત સુધી તેને મનમાંથી બહાર નીકળવાનો સમય આપ્યા છતાં, તે ગયો નહીં. એટલે ગયા મહિને છેવટે અંગ્રેજીમાં Originally Fake News નામથી બ્લોગ શરૂ કરી દીધો. (આ સ્વરૂપ પહેલી વાર દસ-બાર વર્ષ પહેલાં http://www.theonion.com/ જોઇ ત્યારથી મનમાં રહી ગયું હતું.)

પ્રશ્નો અનેક હતા. સૌથી મોટો પ્રશ્ન, દિલીપકુમારનો પ્રયોગ વાપરીને કહું તો, લખાણમાં ‘દાલભાતકી બૂ’ ન આવે એવા અંગ્રેજીનો હતો. અંગ્રેજી લખવાનો મહાવરો ઓછો. અંગ્રેજીમાં મસ્તી કરવાનો તો લગભગ નહીં. એટલે શરૂઆતની ત્રણ-ચાર પોસ્ટ લખ્યા પછી અંગ્રેજીના ‘કીડા’ (કે ‘કીડી’) કહેવાય એવાં થોડાં મિત્રોને એ લખાણ મોકલ્યું. આકાર પટેલ, દીપક સોલિયા, હેતલ દેસાઇ, (ડો.) હેમંત મોરપરિયા જેવા અંગ્રેજી વાચન-લેખનમાં રચ્યાપચ્યા મિત્રોએ લખાણ વાંચીને લીલી ઝંડી આપી (અને અમુક અંશે સુખદ આશ્ચર્ય પણ વ્યક્ત કર્યું-) એટલે આગળ લખવાની હિંમત થઇ. એક મહિનામાં 28 પોસ્ટ (ત્રણેક દિવસની ‘સિક લિવ’ને બાદ કરતાં લગભગ રોજની એક)નો સ્કોર એ સિવાય ન થઇ શક્યો હોત. હવે પછી મહિને 28 નહીં તો પણ 10-12-15 પોસ્ટની સરેરાશ જાળવી રાખવી એવો ખ્યાલ અત્યારે મનમાં છે. સંખ્યામાં ઘટાડાનું મુખ્ય કારણ સમયની તીવ્ર અછત.

થોડી પોસ્ટ લખ્યા પછી મિત્ર વિસ્પી (વિસ્તસ્પ) હોડીવાલાનો પ્રતિભાવ આવ્યો. ‘ફેસબુક’ પર આવવું જે થોડા મિત્રોને લીધે વસૂલ બલકે સાર્થક લાગે, એવા મિત્રોમાં વિસ્પીનો સમાવેશ થાય છે. તેમણે faketake વિશે અને તેની ભાષા વિશે રાજીપો વ્યક્ત કર્યો અને ક્યાંક ઇધરઉધર મામૂલી ભૂલ રહી જાય છે એવું ધ્યાન દોર્યું. એટલું જ નહીં, મારી વિનંતીને માન આપીને ઉલટભેર પરામર્શન-ભૂલસુધાર કરી આપવાનું સ્વીકાર્યું અને પાળી બતાવ્યું. ક્યારેક પોસ્ટ અપલોડ કર્યા પછી તો ક્યારેક એ પહેલાં જ, પણ વિસ્પીએ જે નિયમિતતાથી, ભાર વિના faketake માટે સમય આપ્યો છે તેમનાં નિષ્ઠા, પ્રેમ અને દોસ્તીને સલામ.

આશિષ કક્કડે સાવ શરૂઆતમાં કેટલાંક ઉપયોગી સૂચન અને પ્રતિભાવ આપ્યા હતા. તેમની સ્ટાઇલમાં હું ‘થેન્ક્યુ, થેન્ક્યુ’ તો કહી દઉં, પણ તેમનો જેવો રણકો ક્યાંથી લાવવો? ઓછું બોલવા માટે વધુ જાણીતા દિલ્હીનિવાસી પત્રકાર-મિત્ર આશિષ મહેતાએ પણ આ બ્લોગ નિમિત્તે બે વાર મેઇલ કરીને ઉત્સાહ વધાર્યો. faketake માટે લગભગ પ્રમાણપત્ર ગણી શકાય એવો પત્ર સલીલભાઇનો હતો. એ અંગ્રેજી પત્રમાં સલીલભાઇએ faketake જેવી જ હળવી શૈલીમાં લંબાણપૂર્વક પ્રતિભાવ આપ્યો અને દેરથી પણ દુરસ્ત આવવું એટલે શું, તે બતાવી આપ્યું.

આ મિત્રો સિવાય http://faketake.blogspot.com/ માં રસ લેનાર-પ્રતિભાવ આપનાર સૌનો આભાર તો ખરો, પણ આ વિદાયનોંધ નથી. ‘ફેકટેક’ હજુ આગળ અને વધારે ચલાવવાનો છું. એટલે આ પ્રકારની હ્યુમરમાં રસ ધરાવતા સૌ મિત્રો તેને બુકમાર્ક કરી રાખે અને અંગ્રેજી પોલિટિકલ સેટાયરમાં રસ ધરાવતા તેમના બીજા મિત્રોને પણ ‘ફેકટેક’થી પરિચિત કરાવે એવું ઇચ્છું છું. ‘ફેસબુક’ પર “Urvish Kothari FakeNews” નામે તેનું અલગ એકાઉન્ટ છે.

વ્યવહાર ખાતર નહીં, પણ faketake પ્રકારની હ્યુમરમાં રસ હોય એવા સૌ મિત્રો અને તેમના મિત્રોને એ એકાઉન્ટ પર ફ્રેન્ડ બનવા માટે આમંત્રણ છે.