gujarati world

હા, હા. જોષીપુરા સાહેબ હજી કોલેજમાં છે? મેં સાંભળ્યું હતું કે તે અમેરિકા જતા રહ્યા છે. એકદમ મજાનો અનુભવ છે - મારો એમની સાથે!

હજી પણ યાદ આવે છે ત્યારે તેમનાં લેક્ચરની ત્યારે માથું દુ:ખે છે ;)

khub saras chitar apyo che tame office ma betha netha pan avu lage che ke haju pan science city maj chu..lekhak chho ne...atle hardya thi lakho cheo kalam thi nahi...

વિજ્ઞાની અને નમ્રતા!
ડો.દેવેન્દ્ર લાલ, (પ્રોફેસર લાલ તરીકે વધુ જાણીતા) ૮૦ વર્ષની વયે પહોંચ્યા છે. ૧૪મી ફેબ્રુઆરીએ ૮૧ વર્ષમાં પ્રવેશશે. આપણે ત્યાં વિજ્ઞાન શા માટે પોપ્યૂલર નથી થતું? ઘણાં કારણો હશે, પણ એક કારણ છે, વિજ્ઞાનીઓનો એકાંતવાસ! વિજ્ઞાનીઓ કોઈને મળવા તેના સંશોધનો વિશે વાત કરવાં સરળતાથી તૈયાર થતાં નથી. આ ધોરણ આખા વિશ્વને લાગું પડતું નથી. આપણે ત્યાં પણ બધાને લાગું પડતું નથી. જયંત નાર્લિકર જેવા કેટલાંક છે, જે ઈમેઈલ કરો કે થોડી મીનિટોમાં જવાબ આપી દે! પણ ઘણાં સરળતાથી જવાબ આપવા તૈયાર થતા નથી.
મૂળ વાત ડો.લાલના ઇન્ટરવ્યૂની હતી. તેમનો ઇન્ટરવ્યૂ આપણા કોઈ પણ રાજકારણી સાથે વાત કરવા જેટલા પ્રયાસો કરવા પડે તેના કરતાં બહુ ઓછા પ્રયાસોએ મળી ગયો. એ બધા જમી રહ્યાં હતા ત્યારે હું તેમનો ઇન્ટરવ્યૂ કરી રહ્યોં હતો. ઇન્ટરવ્યૂ ચાલુ હોવાને કારણે મે પછી જમવાનું વિચાયું. એ વખતે ડો. લાલે મને એકથી વધુ વખત કહ્યું કે ‘અબ આપ પહેલે ખાના ખા લો! મંે આપકા ઇન્ટરવ્યૂ ખતમ હોને તક યહીં રહુંગા પર આપ પહેલે ખાના ખા લો!’. ત્યારે ઇન્ટરવ્યૂ કરતાં એમની નમ્રતા મારા માટે વધુ મહત્ત્વની હતી. જમવાનું અને ઇન્ટરવ્યૂ પતી ગયો પછી ડો. લાલે અમને એક જાદુ બતાવ્યો. ખિસ્સામાંથી એક મોબિયસ બેન્ડ જેવા રબર બેન્ડનો એ જાદુ હતો.
પ્રો. લાલને ગુજરાતી આવડતું નથી એટલે સેમિનારમાં કેટલીક વાતો ચૂકી જવાનો રંજ પણ તેમણે વ્યક્ત કર્યો. એ બધું પત્યા પછી... પ્રો.લાલ સાથે જ અમારે સાયન્સ સિટી જોવાનું હતું. એ મને વિશેષ લાભ મળ્યો. તેમની સાથે સાયન્સ સિટી જોવાને કારણે કેટલીક નવી વાતો પણ જાણવા મળી...
આપણું વિજ્ઞાન પત્રકારત્વ!
આપણું એટલે ગુજરાતી અખબારોમાં વિજ્ઞાનપત્રકારત્વ એ વિષય પર ઉર્વીર્શભાઈનું વ્યાખ્યાન હતું.તેમણે સ્વાભાવિક રીતે પોતાની ગાથા બ્લોગ પર લખી નથી. પણ હંુ ત્યાં શ્રોતા તરીકે હાજર હતો. એટલે તેટલીક વાતો તો લખવી જ રહી... સમય મર્યાદાનું સખતાઈથી પાલન કરીને તેમણે જે વાતો કરી અને તેમાંથી મને નોંધવા જેવી લાગી તે...
આપણે ત્યાં સાયન્સ ભણીએ એટલે સાયન્સ વિમુખ થવા માટે એ કારણ પુરતું છે. વિજ્ઞાન ભણેલા વિદ્યાર્થીઓ વિજ્ઞાનથી દૂર જાય એ માટે સૌથી વધુ જવાબદાર શિક્ષકો અને પાઠ્ય પુસ્તકો છે.
દોઢસો વર્ષ પહેલાં નીકળતાં સામયિક ‘બુદ્ધિ પ્રકાશ’માં કઈ રીતે વિજ્ઞાન આવતું અને બાદમાં ‘કુમાર’, ‘સ્કોપ’ જેવા સામયિકો અને કવિ દલપતરામ ડાહ્યાભાઈ (મેન બિહાઈન્ડ ધ બુદ્ધિ પ્રકાશ), વિજયગુ સાહેબ, નગેન્દ્રસાહેબ, હર્ષલ પુષ્કર્ણા સુધી વિજ્ઞાન કઈ રીતે વ્યાપ્યું છે, તેની વાત રસપ્રદ હતી.
મારે ગુજરાતીની અસ્મિતામાં ૫૦ નામ આપવાનાં હોય તો એમાં એક નામ ‘સ્કોપ’નું હોય.
ટર્નંિગ પોઈન્ટ જેવી શોધ ઇન્ટરનેટ પર કોલમોનો સદંતર અભાવ છે.
‘સાયન્સ એ ડ્રાય સબ્જેક્ટ છ’, તેનાથી વધુ જુઠ્ઠો પ્રચાર મેં ક્યારેય જોયો નથી.
નગેન્દ્ર વિજય વિજ્ઞાન ગ્રેજ્યુએટ નથી, છતાં ઓથોરિટી છે...
ગુજરાતમાં ‘મેથેમેજિક’ એવા ટાઈટલ વાળા પુસ્તકની છ હજારથી વધુ નકલો વેચાઈ ગઈ છે, એ બતાવે છે, કે વિજ્ઞાન સારી રીતે રજૂ થાય તો કામય સ્વીકાર્ય જ હોય.

It was such a great experience for me.
Sejal