Monday, December 07, 2009

જામધોળકા અને મીઠાશના ‘જામ’

કોઇને જામનગરના જામરણજી યાદ આવી શકે, તો કોઇને જામજોધપુર જેવાં ગામ, પણ ‘જામધોળકા’ને એમની સાથે કશી લેવાદેવા નથી. ઘરઆંગણે જામફળ વેચવા આવતા લારીવાળાના મોઢેથી એમણે પણ ‘જામધોળકા...જામધોળકા’ જેવા પોકારો જામફળ માટે સાંભળ્યા હશે.
ખારી સિંગ જેમ ભરૂચની, તેમ જામફળ તો બસ ધોળકાનાં. આને કહેવાય બ્રાન્ડિંગ. કારણ કે એક જમાનામાં જામફળની વાડીઓ માટે જાણીતા ધોળકામાં હવે જામફળ થતાં જ નથી, એવું એક લારીવાળા ભાઇએ કહ્યું. ખેડાથી ધોળકા જવાના રસ્તે, રઢુ ગામની આસપાસના બે-ત્રણ-ચાર કિલોમીટરના વિસ્તારમાં સડકની કિનારે જામફળની ત્રીસેક લારી ઉભેલી હોય છે. (છ-સાત લારી તો ફોટામાં ગણી શકાય છે.) તેમાં ઉપર બતાવ્યાં છે એ રીતે લાલ જામફળ કાપીને, સફેદ જામફળની સાથે સજાવટ તરીકે ગોઠવેલાં હોય છે.
‘જામફળ તો ધોળકાનાં નહીં?’ એવું પૂછતાં જ લારીવાળા ભાઇ કહે છે,‘ના, આ બધા રઢુના છે. હવે ધોળકામાં જામફળની વાડીઓ રહી નથી.’
‘પણ બહાર તો એ ધોળકાનાં જામફળ તરીકે વેચાય છે...’
લારીવાળા કહે,‘એ તો અમે પણ ધોળકાનાં કહીને જ વેચીએ છીએ.’
લાલ જામફળનાં ઝાડ અલગ થાય છે અને મીઠાશમાં લાલ કરતાં સફેદ જામફળ વધારે ચડિયાતાં ગણાય છે. જામફળના કઠણ બીયા દાંતમાં ભરાઇ જતા હોવા છતાં અને એની વિશિષ્ટ (કેમેસ્ટ્રીના પ્રેક્ટિકલમાં છૂટી પાડીને ઓળખી બતાવાય એવી) સુગંધ ખાધા પછી લાંબા સમય સુધી રહેતી હોવા છતાં, કાચાં, અડધાંપડધાં પાકેલાં અને પૂરાં પાકેલાં જામફળ ખાવાની મઝા છે. એ સિવાય જામફળ-સિંગ અને મરચાંનું ગળચટ્ટું અને તીખું શાક અમારા ઘરની બે પેઢી જૂની રેસિપી અને બહુ ‘હિટ’ આઇટેમ છે.
રઢુનાં જામફળ બારગેઇનિંગની તસ્દી વિના ૧૫ રૂપિયે ૫૦૦ ગ્રામ લઇ લીધા પછી, ઘરે આવીને પૂછપરછ કરતાં ખબર પડી કે મહેમદાવાદમાં જામફળ ૧૦ રૂપિયે ૫૦૦ મળતાં હશે!
૧૫-૧૭ વર્ષ પહેલાં મનાલી જતાં રસ્તામાં એપલ જ્યુસની એક ફેક્ટરીના આઉટલેટ પર એપલ જ્યુસ પીધો ત્યારે તેનો એ જ ભાવ હતો, જે કાળુપુર સ્ટેશને હિમાચલ પ્રદેશના કાઉન્ટર પર હોય છે. ફેક્ટરી આઉટલેટનો ભાવ વધારે ન હતો એ જ ગનીમત !

No comments:

Post a Comment