gujarati world

ફિલ્મોના શોખીનો માટે આ ફિલ્મ ‘જોવા જેવી’ નહીં, ‘જોવાઇ ગયેલી’ હશે. પણ મને ગયા અઠવાડિયે જ એ જોવાની તક મળી. ‘ખુદા કે લિયે’ પાકિસ્તાનમાં રીલીઝ થઇ ત્યારે ‘ન્યૂયોર્ક ટાઇમ્સ’માં તેનો બહુ વિગતે રીવ્યુ છપાયો હતો. રીવ્યુકારે શરૂઆતમાં એવું પણ લખ્યું હતું કે ‘આ ફિલ્મના પ્રીમીયર માટે લોકો ઇસ્લામાબાદથી બે કલાક દૂર આવેલા શહેર (નામ યાદ નથી)માં જઇ રહ્યા હતા. કેમ કે, ઇસ્લામી દેશ પાકિસ્તાનના પાટનગરમાં ઇસ્લામી નીતિનિયમો પ્રમાણે એક પણ થિયેટર નથી.’

‘ખુદા કે લિયે’ પાકિસ્તાનમાં બની, રિલીઝ થઇ અને ચાલી એ નવાઇની વાત છે. કેમ કે, ફિલ્મમાં તેના શીર્ષક પ્રમાણે ઇસ્લામના નામે ત્રાસવાદ ફેલાવવાની પ્રક્રિયાનું વિગતે નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે. પાકિસ્તાનમાં બનતી ફિલ્મમાં પઠાણી ઉર્દુ બોલતા કોઇ કટ્ટર મુલ્લાને વિલન તરીકે ચીતરવામાં આવે, એ અનોખી વાત નથી? એ મુલ્લાની એન્ટી-થીસીસ જેવા, ધાર્મિક એટલે જ ઉદારમતવાદી મૌલવી તરીકે નસીરુદ્દીન શાહ બિલકુલ છવાઇ જાય છે. ઇસ્લામી દેશ પાકિસ્તાનમાં સૌથી વધુ આદરપાત્ર ગણાતા બે માણસો – ઝીણા અને ઇકબાલ- દાઢી રાખતા ન હતા કે શેરવાની પહેરતા ન હતા, એવો ફિલ્મમાં સંવાદ આવે ત્યારે લાગે કે લેસન બરાબર થયું છે. એવી જ રીતે, નસીરુદ્દીન શાહ ધાર્મિક આધારો ટાંકીને ‘ઇસ્લામમાં સંગીતની મનાઇ છે’ એ પ્રકારની ગેરમાન્યતાઓનું ખંડન કરે ત્યારે કે ‘દીન (ધર્મ)મેં દાઢી હૈ, દાઢીમેં દીન નહીં’ એવો ડાયલોગ ફટકારે ત્યારે અમુક ડેસીબલની એક સીટી વગાડવાની ઇચ્છા થઇ આવે છે.

પાકિસ્તાન, અફઘાનિસ્તાન અને અમેરિકા- ત્રણ જગ્યાએ ચાલતી આ ફિલ્મમાં બમ્બૈયા મસાલો અને અત્યારની ફિલ્મો જેવી સરસ સિનેમેટોગ્રાફી હોવા છતાં અને ઘણા ઠેકાણેથી ફિલ્મ હજુ ટૂંકી થઇ શકી હોત, એવું લાગવા છતાં, જે સંવેદનશીલ વિષયને સ્પર્શવાની હિંમત અને ન્યાય આપવાનો સફળ પ્રયાસ થયો છે, તેમાં સામેલ સૌને સલામ.