gujarati world

Share

A hoarding of Namaste Trump event

અમેરિકાના રાષ્ટ્રપ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની અમદાવાદ મુલાકાત નિમિત્તે ‘બે મહાન લોકશાહીના મિલન’થી માંડીને ‘બે પ્રતિભાશાળી વ્યક્તિત્વના મિલન’ જેવાં સંખ્યાબંધ હોર્ડિંગ અમદાવાદમાં ઉભરાતાં હતાં. પરંતુ મુલાકાત પૂરી થયા પછી, તેના વિશે એટલુ જ કહેવાનું થાય કે તે તમાશાબાજ, ભપકાપ્રેમી, પ્રસિદ્ધિકેન્દ્રી, આત્મરતિગ્રસ્ત એવા બે નેતાઓનું પરસ્પર પીઠખંજવાળક મિલન હતું. દુનિયાના સૌથી મોટેરા સ્ટેડિયમમાં, છતી લોકશાહીએ મોટેરા ભાઈઓ (બીગ બ્રધર)ની જેમ વર્તતા બંને નેતાઓ મળ્યા ને પ્રાયોજિત દર્શકગણે જયજયકાર કર્યો. તેની સરખામણી ‘ભદ્રંભદ્ર’ હાસ્યનવલમાં આવતી માધવબાગની સભામાં, રૂઢિચુસ્તો જે રીતે જાતે ને જાતે સુધારાવાળાની હાર અને પોતાની જ્વલંત જીત જાહેર કરે છે, તેની સાથે થઈ શકે. વધુ કલ્પનાશક્તિ ધરાવતા સિનેમાપ્રેમીઓને ચાર્લી ચેપ્લિનની અમર ફિલ્મ ‘ધ ગ્રેટ ડિક્ટેટર’માં હિટલરે કરેલું મુસોલિનીનું સ્વાગત અને તેમાં દેખીતા ભપકા-કડપ તળે છુપાયેલી હાસ્યાસ્પદતા પણ સાંભરી શકે. 
(નોંધઃ અહીં મોદી-ટ્રમ્પને ક્રૂરતા કે શાસનપદ્ધતિના મામલે હિટલર મુસોલિની સાથે સરખાવ્યા નથી, પણ બે આત્મરતિગ્રસ્ત નેતાઓના ભપકા તળે કેવી હાસ્યાસ્પદતા છુપાયેલી હોઈ શકે છે, તેની વાત છે.) 

Trump's note in Gandhi Ashram's visitor book

Share

ગાંધીજીના સાબરમતીના આશ્રમે જનારા  ટ્રમ્પ અમેરિકાના પહેલા ચાલુ પ્રમુખ બન્યા. જોકે, તેમના માટે એ કોઈ પવિત્ર સ્થળની મુલાકાત  કરતાં વધુ, 'મિત્ર મોદી'એ કરાવેલી ટૂંકી પિકનિક હોય એવું તેમણે વિઝિટર્સ બુકમાં લખેલી નોંધ પરથી વધારે લાગે છે.

ઝેર અને જૂઠાણાંનાં જથ્થાબંધ વેપારીઓની વાત બાજુ પર રાખીને, ગાંધીજી નિમિત્તે એક એવા અમેરિકન નેતાની વાત કરીએ, જેમણે અમેરિકામાં રંગભેદની અહિંસક લડતમાં ગાંધીજીની પદ્ધતિને આદર્શ ગણી હતી. એ નેતા એટલે માર્ટિન લ્યુથર કિંગ જુનિયર / Martin Luther King Jr.. તેમણે સજોડે ૧૯૫૯માં ભારતની મુલાકાત લીધી, ત્યારે તે ચહીને સાબરમતીના આશ્રમે આવ્યા હતા, મુંબઈના મણિભવનમાં ગયા હતા અને રાજઘાટ પર અંજલિ તો આપી જ. આ મુલાકાતો પછી તેમણે ગાંધીજી વિશે જે વાત કરી, તે તેમના જ અવાજમાં વિડીયોમાં સાંભળી શકાય છે. તે જે બોલ્યા તેનું મૂળ લખાણ અને તેનો મેં કરેલો ગુજરાતી અનુવાદ અહીં આપું છું. (મૂળ લખાણ અને ઓડિયોનું સૌજન્યઃ



ભારતમાં આવ્યો ત્યારથી, અગાઉ કરતાં પણ વધારે પ્રતીતિપૂર્વક મને લાગે છે કે ન્યાય અને માનવગરીમા કાજેની લડતમાં અહિંસક પ્રતિકારની પદ્ધતિ, કચડાયેલા લોકો પાસે રહેલું સૌથી અસરકારક હથિયાર છે. મહાત્મા ગાંધીએ વિશ્વના નૈતિક માળખામાં નિહિત એવા અમુક વૈશ્વિક સિદ્ધાંતો તેમના જીવનમાં ચરિતાર્થ કર્યા હતા અને તે સિદ્ધાંતો ગુરુત્વાકર્ષણના નિયમ જેટલા જ અફર છે...

ઘણાં વર્ષો પહેલાં અબ્રાહમ લિંકનની ગોળી મારીને હત્યા કરવામાં આવી, અને યોગાનુયોગે ગાંધીજીને જે કારણસર ગોળી મારવામાં આવી હતી એ જ કારણસર—વિભાજિત દેશના ઘા રુઝાવવાનો ગુનો કરવા બદલ-- ત્યારે સેક્રેટરી સ્ટેન્ટને મહાન નેતાના મૃતદેહ પાસે ઊભા રહીને આ શબ્દો ઉચ્ચાર્યા હતાઃ 'હવે તે (વર્તમાનના મટીને) યુગોના થઈ ગયા.’ ગાંધીજી વિશે ખરા અર્થમાં આપણે એવું કહી શકીએ અને તે પણ વધારે ભારપૂર્વક કે તે યુગોના થઈ ગયા. વર્તમાન યુગે ટકવું હશે તો ગાંધીજીએ તેમના જીવન થકી ચીંધેલા પ્રેમ અને અહિંસાના રસ્તે જ અનુસરવું પડશે. અને મહાત્મા ગાંધી આ પેઢી માટે તો દૈવી સંદેશ જેવા બની શકે છે. કેમ કે, સ્પુતનિક (રશિયાએ સફળતાપૂર્વક છોડેલો દુનિયાનો પહેલો ઉપગ્રહ) અને અવકાશયાનો બાહ્યાવકાશમાં ધસી રહ્યાં છે અને ગાઇડેડ બેલિસ્ટિક મિસાઇલ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં મોતની કેડીઓ આંકી રહ્યાં છે, ત્યારે કોઈ દેશ યુદ્ધ જીતી શકે તેમ નથી. આજે આપણી સમક્ષ રહેલી પસંદગી અહિંસા કે હિંસાની વચ્ચેની નથી. એ પસંદગી અહિંસા અને અસ્તિત્વ વચ્ચેની છે.

Since being in India, I am more convinced than ever before that the method of nonviolent resistance is the most potent weapon available to oppressed people in their struggle for justice and human dignity. In a world since Mahatma Gandhi embodied in his life certain universal principles that are inherent in the moral structure of the universe, and these principles are as inescapable as the law of gravitation.

Many years ago, when Abraham Lincoln was shot - and incidentally, he was shot for the same reason that Mahatma Gandhi, was shot for, namely, for committing the crime of wanting to heal the wounds of a divided nation - and when he was shot, Secretary Stanton stood by the dead body of the great leader and said these words: Now he belongs to the ages. And in a real sense, we can say the same thing about Mahatma Gandhi, and even in stronger terms: Now he belongs to the ages. And if this age is to survive, it must follow the way of love and nonviolence that he so nobly illustrated in his life. And Mahatma Gandhi may well be God's appeal to this generation, for in a day when sputniks and explorers dash through outer space and guided ballistic missiles are carving highways of death through the stratosphere, no nation can win a war. Today, we no longer have a choice between violence and nonviolence; it is either nonviolence or nonexistence.

Share

તટસ્થ શબ્દનો શાબ્દિક અર્થ છેઃ તટ પર રહેનાર—એટલે કે પ્રવાહની સાથે અથવા સામે તરનાર નહીં, પણ પ્રવાહથી દૂર રહેનાર.