કમ્પ્યુટરના કણ અને મણ

બિલ ગેટ્સ સાથે સોમાલિયાના કોઇ ગરીબ જણનો ફોટો મૂક્યો હોય કે બરાક ઓબામા સાથે વિશ્વમાં ૧૮૬મો ક્રમ ધરાવતા કોઇ દેશના વડાને ઉભા રાખ્યા હોય તો કેવું લાગે?

આ તસવીરમાં પણ કંઇક એ જ પ્રકારની જોડીની છે: ૧.૨ મેગાબાઇટની ક્ષમતા ધરાવતી સત્તર-અઢાર વર્ષ જૂનો, ‘ડોસ’માં લીધેલો બેક-અપ ધરાવતી મારી ફ્લોપી અને ૧ ટેરાબાઇટની ક્ષમતા ધરાવતી નવીહાર્ડડિસ્ક.

રૂપેરી રંગની મેટાલીક દેખાવ ધરાવતી હાર્ડડિસ્કની સંગ્રહક્ષમતા તેની ઉપર મૂકેલી ફ્લોપીની ક્ષમતા કરતાં આશરે ૧૦ લાખ ગણી વધારે છે. પરંતુ ટેરાબાઇટનો એકમ જ્યારે સાંભળ્યો ન હતો ત્યારે ‘રોલવાલા કમ્પ્યુટર સેન્ટર’ની પહેલી બેચના ડિગ્રીધારી મિત્ર અજય પરીખની મદદથી, તેમના માઉસ વગરના કમ્પ્યુટરમાં ફિલ્મસંગીતગુરૂ નલિન શાહના રેકોર્ડસંગ્રહનું લીસ્ટ ઉતાર્યું હતું. એ લીસ્ટનો પ્રિન્ટ-આઉટ તો લીધો, પણ તેની સોફ્ટ કોપી ૧.૨ એમબીની ફ્લોપીમાં સમાઇ ગઇ હતી. એ ફ્લોપીને બે જાડાં પૂંઠા વચ્ચે રાખીને, તેને એક કોથળીમાં પેક કરીને તિજોરીના અંદરના ખાનામાં મૂકી રાખી હતી.

હવે એ રેકોર્ડસંગ્રહ નથી, તેના ડેટાની જરૂર નથી અને ૧.૨ એમબીની ફ્લોપી ચલણમાં નથી, પણ મારા ડેસ્કટોપમાં ૧.૨ અને ૧.૪૪ બન્ને ડ્રાઇવ છે - એ દિવસોની યાદમાં, જ્યારે કમ્પ્યુટર માટે એસી હોવું ફરજિયાત મનાતું હતું, કર્સર બ્લીન્ક થતું હતું, કમ્પ્યુટર ટાઇપરાઇટરના સુધરેલા અવતાર જેવું લાગતું હતું અને એવી કલ્પના પણ ન હતી કે ભવિષ્યમાં લેખનક્ષેત્રે જવાનું થશે અને કમ્પ્યુટર શરીરના એક્સ્ટેન્શન જેવું બની જશે.